Jak zarządzać emocjami i dogadać się ze współpracownikami?

Codzienne życie dostarcza nam ogromną dawkę stresu. Funkcjonowanie w ciągłym biegu, z masą zadań do wykonania „na już” wywołuje niepotrzebne nerwy. Niejednokrotnie bywa tak, że współpraca wiąże się z emocjami, niekoniecznie mającymi pozytywny wpływ na spokojną i sprawną pracę. W turkusowej organizacji, gdzie wspólne podejmowanie decyzji jest jednym z głównych założeń panowanie nad emocjami zdaje się być jednym z kluczowych wyzwań stojącymi przed członkami zespołów. Jak zarządzać emocjami i dogadać się ze współpracownikami?

Upset Businesswoman Sitting With Aggressive Colleague In Meeting

Rola emocji w codziennym życiu

Emocje są nieodłącznym towarzyszem naszego życia, poruszając nasze umysły i dusze. To zgodnie z definicją świadome lub nieświadome silne, względnie nietrwałe, gwałtowne uczucia (stany afektywne) o silnym zabarwieniu i wyraźnym wartościowaniu (o charakterze pobudzenia pozytywnego lub negatywnego), poprzedzone jakimś wydarzeniem i ukierunkowane.

Emocje pełnią w naszym życiu między innymi następujące funkcje:

Informują nas o ważności zdarzeń dziejących się wokół nas. Boimy się, gdy coś nam zagraża, odczuwamy radość, gdy osiągniemy cel.
Mobilizują nas do działania. Na przykład odczuwając strach stajemy się czujni i wrażliwi na bodźce, krew napływa do dużych mięśni szkieletowych. Jesteśmy gotowi do rozpoznawania zagrożenia i ucieczki.
Spełniają ważną funkcję komunikacyjną. Dzięki wiedzy czerpanej z ekspresji emocjonalnej partnerów interakcji możemy interpretować i przewidywać ich zachowania.

Zarządzanie emocjami

Gdy jesteśmy świadomi naszych emocji, można nimi zarządzać, czyli kontrolować je i pracować nad nimi, by np. zmienić swoje podejście lub poprawić relacje międzyludzkie. Empatyczne współodczuwanie emocji innych oraz dostosowywanie na tej podstawie własnych odczuć wiąże się z inteligencją emocjonalną. Zasady reagowania odpowiednimi emocjami na dane sytuacje mają w dużej mierze podłoże kulturowe.

Zarządzanie emocjami to rozróżnienie rzeczywistości i faktów od przeżyć i uczuć. Kierując się tym tropem powinno się myśleć w ten sposób: praca to jedno, a towarzyszące im dobre czy złe emocje, to drugie. Pracownik musi zacząć naprawę od samego siebie, czyli rozpoznać w sobie, jakie uczucia i odczucia w nim przeważają. Nie nazwanie emocji w konsekwencji rodzi jeszcze więcej uczuć. Jeśli sam nie uporządkuje swoich emocji, nie zazna spokoju, a poza tym wpłynie negatywnie na otoczenie, czyli firmę. Pracownik powinien sam również dojść do tego, jaka jest przyczyna pojawienia się tych emocji i postarać się zrozumieć, w jaki sposób reaguje, gdy wydarzy się coś niespodziewanego.

Emocje w miejscu pracy

Sprawne zarządzanie swoimi emocjami jest często kluczem do sukcesu – pozwala na spokojne podejście do każdej, także trudnej sprawy . Ta umiejętność jest bardzo przydatna w pracy, gdy mamy do czynienia z wieloma sytuacjami potencjalnie konfliktowymi, musimy dogadać się ze współpracownikami, by coś ustalić, czy podjąć wspólnie decyzję. Potrzebne jest zdroworozsądkowe podejście i dystans.

Zdecydowanie błędną praktyką jest tak zwane „działanie na dziko”. Gdy człowiekiem targają nerwy, nie jest on w stanie prawidłowo funkcjonować, czyli normalnie wykonywać swoich zadań. Zdenerwowanemu przychodzi 100 pomysłów do głowy, co zmienić na szybko, najlepiej od razu. Wydaje się wówczas, że wszystkie z tych 100 propozycji powinny mieć zastosowanie. Jeżeli pracownik ochłonie i ponownie dokona analizy wspomnianych planowanych zmian, może okazać się, że jedynie dziesięć planów można by uwzględnić, chociaż niekoniecznie natychmiast.

Będąc świadomym swoich zachowań i reakcji, możesz spróbować je zmienić. Jeśli w nerwach rzucasz papierami, postaraj się przestać to robić. Gdy po otrzymaniu złej wiadomości, wybuchasz płaczem i obrażasz wszystkich, spróbuj powstrzymać się. Podobnie, jak jesteś przytłoczony pracą, a nie ma nikogo kto pomógłby ci lub cię częściowo wyręczył. Trzeba zapewnić ujście swoim emocjom. Zamiast jednak wyładowywać się na współpracownikach czy podwładnych, możesz zrobić sobie przerwę i wyjść na kilkanaście minut z firmy. Wrócisz, gdy ochłoniesz.

Jak w kilkunastu krokach zarządzać emocjami?

Przedstawiamy kilkanaście wskazówek, jak radzić sobie na bieżąco z niechcianymi emocjami – zarówno w sytuacjach codziennych, jak i zawodowych:

Nazywaj– wyrzuć to z siebie, nie kumuluj ich, nie tłum. Im większą będziesz miał świadomość tego, co się z Tobą dzieje, co czujesz, tym szybciej będziesz mógł nabrać poczucia kontroli nad sytuacją.
Bądź strategiczny – w sposób odpowiedni, adekwatny do sytuacji wybieraj miejsce, okoliczności i osoby, z którymi dzielisz się swoimi emocjami.
Dziel się tym, co Cię trapi – obiektywność innych osób może ukazać Ci sprawę z innej perspektywy.
Nie bój się „słabości”– nie ma ludzi idealnych, nie mających nigdy trudności w życiu, wyzbytych wszelkich emocji. Nie traktuj okazywania emocji (np. smutku) jako słabości – znajdź w sobie odwagę do pokazania innym, że jesteś człowiekiem.
Odłóż problem na potem – wyślij go na chwilę na „wakacje”, lub włóż do „lodówki”. Odłóż na kilka minut sprawę, by opadły emocje będące silnym nośnikiem energii, którą możesz przysporzyć sobie kolejnych trudności. Odłożenie tematu na ciut później pozwoli ochłonąć i nabrać dystansu.
Regularnie czyść emocje – tak jak w Twoim domu zbierają się śmieci w kuchni, tak samo nasza psychika i ciało zbiera codzienne frustracje. Gromadząc je i nie robiąc z nimi porządku, zaniedbujemy swoją psychikę, doprowadzając do gorszego samopoczucia.
Przekieruj energię – jeżeli jesteś zły, lub szargają Tobą inne, silne emocje, których nie chcesz w sobie gromadzić, przekieruj swoją energię, uwagę na coś innego. Potraktuj silne emocje jako dopalacz do ćwiczeń fizycznych, sprzątania itp.
Daj komuś dobrą energię – nieś pomoc innym – uśmiech drugiej osoby, czy jej słowo wdzięczności mogą doładować Twój wewnętrzny akumulator.
Pamiętaj o równowadze – miej kontrolę nad tym, ile inwestujesz, a ile otrzymujesz.
Niepowodzenie to też lekcja – zastanów się czego się nauczyłeś dzięki trudnej dla Ciebie sytuacji i co mógłbyś zrobić następnym razem, gdy przydarzy Ci się coś podobnego. Nie masz wpływu na przeszłość, na to, co było wczoraj, ale masz wpływ na przyszłość, na to, jak możesz wykorzystać dotychczasowe doświadczenia. Warto spisywać sobie takie przemyślenia w małym notesiku. Każdy z nas ma wiele spraw na głowie, dlatego też warto nosić taki notatnik przy sobie i przeglądać go czekając w jakiejś kolejce, jadąc gdzieś itp. Pomożesz Twojemu mózgowi pamiętać o tych lekcjach.
Zastanów się nad sobą – zrób sobie analizę SWOT. Bądź świadomy/-a tego, jakie są Twoje mocne i słabe strony, jakie masz ograniczenia i możliwości. Weryfikuj siebie i pracuj nad swoimi „obszarami do rozwoju”.
Buduj sieć wsparcia –inni ludzie to inne poglądy, inne życiorysy, inna energia. Korzystaj z ich wsparcia, mogą pomóc Ci w nabraniu dystansu, zmianie perspektywy problemu i czyszczeniu trudnych emocji.
Zarządzaj swoim czasem na odpoczynek – musisz mieć czas na wypoczynek, czas tylko dla siebie. Zadbaj o siebie, rób coś, co służy wyłącznie Tobie i Twojemu samopoczuciu. Ładuj swoją energię. Zastanów się co Ci pomaga w zrelaksowaniu się. Zaznacz w kalendarzu czas przeznaczony tylko dla siebie – zaplanuj konkretnie kiedy, gdzie i jak naładujesz swoje akumulatory.
Szukaj rozwiązań. Czasami warto zainwestować w spotkanie z coachem/psychologiem, aby podczas kilku spotkań przerobić konkretną sytuację i pomóc sobie w budowaniu strategii życiowej. Jeżeli nie masz takiej możliwości, to szukaj rozwiązań w książkach. Rób cokolwiek, ale nie czekaj aż zmiana pojawi się sama.

Zarządzanie emocjami w turkusowej organizacji

Emocje i zarządzanie nimi jest podstawą we współpracy międzyludzkiej, która leży u podstaw budowania turkusowej organizacji. Jak pamiętamy, wspólne dążenie do celu i branie na barki odpowiedzialności za podejmowane decyzje nie jest łatwe. Jak pisaliśmy w artykule „jak rozwiązywać konflikty w turkusowej organizacji” gdy podstawą działań jest partnerstwo i współpraca, naturalnym zjawiskiem są trudności w porozumieniu między ludźmi. Różne oczekiwania, przyzwyczajenia i charaktery sprawiają, że odbiór danej informacji jest rozbieżny. Tym samym przyczyniają się do powstawania nieporozumień, które jeśli nie są rozwiązane urastają do rangi sporów i konfliktów.

Ważnym elementem działania turkusowej organizacji są spotkania zespołowe, podczas których konsultowane są i podejmowane decyzje. O nich więcej możecie poczytać tutaj. Jak dogadywać się mimo różnic charakteru, stanowiska w danej sprawie i wypracowywać wspólne rozwiązania? Kluczowa jest tutaj próba poznania drugiej osoby i zrozumienia motywów jej postępowania.

4 typy osobowości a współpraca w zespole

Cechy osobowości danego pracownika w głównej mierze odpowiadają za to, jak on reaguje na konkretną sytuację. Jeden, gdy spiętrzą się problemy, zachowa zimną krew i będzie je próbował rozwiązać. Drugi zacznie panikować, przez co problemów przybędzie. Trzeci uda, że żadnych kłopotów nie ma i spróbuje dalej pracować, jak gdyby nigdy nic się nie przydarzyło. Z czego to może wynikać?

Psychologowie wyróżniają cztery typy osobowości, które determinują nasze zachowania. Nie ma dwóch takich samych osób, każdy ma własne potrzeby, jednak w wieloosobowych zespołach, czy w całej organizacji nie jest możliwe dobranie konkretnych działań indywidualnie dla każdego pracownika. Dlatego też decyzje kadrowe warto opierać na tzw. modelach osobowości. Naukowcy odkryli, że ludzie przejawiają podobne typy postaw, a osoby przyporządkowane do poszczególnych grup wykazują tożsame zachowania. Poczytaj też o zatrudnianiu pracowników w turkusowej organizacji.

Model DISC

Amerykański psycholog William Marston wyróżnił cztery typy zachowań ludzkich – po dwie przeciwstawne sobie pary. To postawy otwarte na innych ludzi, ekstrawertyczne (Outgoing) i introwertyczne, powściagliwe (Reserved). Drugą parą są postawy zorientowane na ludzi (People Oriented) oraz na zadania (Task Oriented).

DISC jest skrótem od angielskich określeń poszczególnych stylów:

D – Dominant (Dominujący)

I – Influencing (Wpływowy)

S – Steady (Stały)

C – Compliance (Sumienny).

Czym charakteryzują się poszczególne typy?

D – Osobowość dominująca (Dominant)

Osobowości mieszczące się w zakresie między otwartością i nastawieniem na zadania. Pracownicy tego typu pracują szybko i równie szybko chcą widzieć efekty swoich działań; lubią wyzwania, nie boją się podejmować ryzyka, ale mogą także działań impulsywnie. To dobrzy liderzy zespołu, ale wymagają kontroli, ponieważ dla nich liczy się osiągnięcie celu. Osobowości dominujące nie pracują wydajnie, gdy nie mają wolności działania; mają swoje zdanie. Lubią być doceniani poprzez namacalne nagrody.

I – Osobowość inspirująca (Influencing)

To osoba otwarta i nastawiona na ludzi. Pracownicy o osobowości „I” są urodzonymi liderami. Świetnie pokierują działaniami zespołu, są kreatywne i pomysłowe. Najlepiej odnajdują się w działaniu grupowym. Warto więc wykorzystać ich potencjał i zlecać działania odpowiadające tej osobowości. W schematycznej, powtarzalnej pracy są mało efektywni i szybko się nudzą. Motywuje ich poczucie odpowiedzialności za innych, a ich nagradzanie powinno odbywać się forum publicznym.

S – Osobowość stabilna (Steady)

Osobowości należące do tej grupy są nastawione na ludzi i powściągliwe w działaniu. To członkowie zespołu, którzy nie wybijają się, ale stanowią jego mocny człon, mając na uwadze dobro całej grupy. Są solidni i lojalni. Najważniejsze jest dla nich poczucie bezpieczeństwa i rodzina, dlatego też wysoko cenią sobie równowagę między pracą a życiem osobistym. Środkami motywującymi mogą być dla nich pakiet medyczny, socjalnej, pomoc w wychowaniu dzieci itp. Nie są to osoby, które dbają o rozgłos, ale także potrzebują nagradzania.

C- Osobowość rozważna (Cautious)

Pracownicy nastawieni na zadania i powściągliwy. To typ osoby, która potrzebuje spokoju i samodzielności. Efektywniej będzie działać samodzielnie niż w grupie. Pewne jest natomiast, że nie spoczną dopóki nie osiągną celu, są często perfekcjonistami, nie uznającymi kompromisu. Motywacją dla nich będzie możliwość elastycznych godzin pracy i pracy zdalnej. Są to pracownicy, dla których ważny jest rozwój, więc dobrym narzędziem motywacyjnym będą kursy i szkolenia.

Jak dogadać się mimo różnic?

Rozumienie zachowań drugiej osoby pozwala nam na zobaczenie świata jej oczami. Możemy dzięki temu dopasować nasz przekaz do jej potrzeb. Należy też komunikować nasze potrzeby umożliwiając sobie w ten sposób budowanie relacji opartej na zrozumieniu i szacunku. Bardzo pomocne jest tu stosowanie zasad udzielania informacji zwrotnej. Jasna dla obu stron i precyzyjna informacja oraz wykazanie empatii to podstawy sprawnej komunikacji, która pozwoli unikać sporów i niepotrzebnych emocji.

Na podstawie: wikipedia.org, okti.pl, humanskills.pl, effectiveness.pl

Poczytaj więcej o turkusowej organizacji:

Jak wykorzystywać talenty w turkusowej organizacji?

Rola lidera w budowaniu turkusowego zespołu

Partnerstwo w turkusowej organizacji, czyli jak skutecznie zarządzać bez kija i marchewki?

Zarządzanie wiedzą w turkusowej organizacji